تجربه بازآفرینی حس دلبستگی به مکان در محلات آسیب دیده از زلزله با بهره گیری از روش نظریه زمینه ای بررسی موردی: امامزاده زید و قصر حمید در بم

با وجود اتمام فرآیند بازسازی زلزله بم، مطالعات جامعه‌شناسی هنوز از پیامد روانی حاصل از سوگ و اختلال در دلبستگی به سکونتگاه حکایت دارند، چرا که بازسازی بم با رویکردی کالبدی معطوف به ایجاد سرپناه و بدون توجه به پیوند عاطفی انسان- مکان انجام شده است. هدف این مقاله شناسایی ابعاد مؤثر دلبستگی به مکان در بازسازی پس از سانحه و تبیین نظریه‌ای مبتنی بر درک ساکنان محلات بم را از پیامد بازآفرینی دلبستگی به‌ محله در بازسازی پس از زلزله است. در این پژوهش با اتکا به رویکرد کیفی، از روش «نظریة زمینه‌ای» استراوس- کربین (1998) استفاده شده است. داده‌های پژوهش با انجام مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 45 نفر (تا اشباع نظری) از ساکنان قدیمی محلات امامزاده زید و قصرحمید در بازه سنی 25-65 سال با روش گلوله برفی گردآوری شده‌اند. این مطالعه نشان می‌دهد که در موقعیت بازسازی پس از زلزله، بازآفرینی «حس دلبستگی به مکان» در مقیاس «محله» در طول و به‌دنبال شکل‌گیری دلبستگی به «خانه» و «شهر» قرار دارد. بازآفرینی «دلبستگی به مکان» در مقیاس محله در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی بازسازی نیازمند بازسازی باکیفیت خانه و عناصر مهم شهری با الهام از گذشته در گام نخست و اقدامات جهت «تسهیل زندگی»، «احیای خاطرات گذشته» و «تقویت شبکه‌های اجتماعی» در مراحل بعدی است.